ĐỨC PHẬT & HOA SEN CÓ MỐI LIÊN HỆ GÌ?

Tại sao hoa sen trở thành biểu tượng của nhà Phật?

Không phải ngẫu nhiên mà hoa sen được chọn làm quốc hoa và là loài hoa biểu tượng cho nhà Phật. Nguyên nhân xuất phát từ đặc trưng của loài hoa này.

Truyền thuyết kể rằng, hoa sen không phải là thứ hoa nơi trần thế mà bắt nguồn từ thiên thượng, là biểu tượng thanh tịnh của cõi Phật. Từ tranh, tượng, bất cứ nơi nào có hình tượng Phật, chúng ta đều thấy vị Phật ngồi xếp bằng trên đài hoa sen. Theo kinh điển Phật giáo, “Phật tọa tòa sen” mang một ý nghĩa thanh cao: Phật Pháp thì trang nghiêm thần diệu, mà hoa sen lại mềm mại, thanh tịnh và ngan ngát hương thơm. Cho nên, đài sen nghiêm trang, hương thơm thuần tịnh, là nơi Phật có thể tĩnh tọa.

Hoa sen ngụ ý rằng sinh mệnh sinh ra trong sinh tử phiền não, nhờ tu luyện mà thoát khỏi sinh tử phiền não. Hoa sen mọc dưới bùn dơ, cũng giống như con người qua bao kiếp bao đời đã trầm luân trong bể sầu nhân thế. Rồi hoa vươn lên thẳng tắp, cũng chính là quá trình tu luyện, rũ khỏi bùn nhơ, gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Khi đóa hoa nhô lên khỏi mặt nước, cũng là lúc những cánh sen bừng nở, tỏa hương ngan ngát dưới ánh mặt trời, đó là lúc Phật tính nhờ tu luyện mà giác ngộ, hoa đại mãn khai.

Vậy hoa sen đại diện cho đặc tính gì của người tu Phật?

Trong đạo Phật, hoa sen đại diện cho 8 đặc tính của người tu Phật bao gồm: Trừng thanh - Không nhiễm - Kiên nhẫn - Thanh lương - Viên dung - Ngẫu không - Hành trực - Bồng thực.

1. Trừng thanh nghĩa là trong suốt. Có một đặc điểm rất lạ là những bông hoa sen mọc ở đâu, chỗ nước đó sẽ trở nên trong suốt. Bởi vậy, ý nghĩa hoa sen ở đặc tính này có nghĩa là ở đâu có Phật, ở đó sẽ có cuộc sống hạnh phúc, bình yên.

2. Không nhiễm tức là không bị ảnh hưởng bởi môi trường bên ngoài mà xấu đi, thích hợp với câu "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn". Điều này có ý nghĩa Chư Phật vẫn luôn sinh hoạt trong dòng đời nhưng sẽ không bị các thói xấu ảnh hưởng đến tâm hồn.

3. Tính kiên nhẫn là một trong những đức tính quan trọng nhất của nhà Phật được biểu hiện trong hoa sen với quá trình sinh trưởng từ bùn lầy, gặp nhiều khó khăn, trắc trở. Nhưng với sự mạnh mẽ và kiên nhẫn, hoa sen vẫn vươn lên trên mặt nước và tỏa ngát hương.

4. Thanh lương thể hiện tinh thần vượt khó khăn của Chư Phật cũng như hoa sen không nở vào mùa xuân ấm áp mà lại sinh trưởng và nở vào mùa hè nóng gắt và khắc nghiệt. Dù vậy, hoa sen lại mang đến cho đời những giá trị tốt đẹp cũng như Phật luôn mang đến nguồn động viên, tưới mát những tâm hồn.

5. Viên dung nghĩa là vô tư vì đại cuộc, không vì tư lợi trước mắt mà bỏ đi lòng từ bi thiện lành. Hoa sen từ lúc nở đến lúc tàn luôn như vậy, không bị ong bướm quấy rầy như chính đức tính viên dung vô hại cần có của mỗi người.

6. Ngẫu không nghĩa là không để bụng, chấp nhặt chuyện đời. Đây chính là đức tính "hỷ, xả" trong giáo lý của Phật. Hoa sen mặc dù thẳng tắp nhưng bên trong rỗng như từ bỏ những buồn khổ, toan tính, chỉ giữ lại bản thâm lương thiện của mình.

7. Hành trực chỉ sự ngay thẳng trong đức tính của chư Phật. Hoa sen với hình ảnh vươn lên thẳng tắp chính là biểu tượng cho đức tính ấy.

8. Bồng thực là một đặc điểm duy nhất chỉ có ở hoa sen chính là hoa và quả cùng xuất hiện giống như gieo nhân nào gặp quả nấy trong đạo Phật.

Hoa sen là loài hoa mang trong mình biểu trưng của Phật giáo, mang những phẩm chất tốt đẹp của Phật giáo. Hoa sen sinh ra gắn liền với lịch sử Phật giáo nói chung và hơn hai ngàn năm Phật giáo Việt Nam nói riêng. Việc hoa sen được lựa chọn để trở thành quốc hoa của Việt Nam cũng một phần từ những ý nghĩa thiêng liêng này. Hi vọng bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm được một số thông tin lý thú từ loài quốc hoa này!